“Van alle systemen is een democratie toch het minst slechte”
Op 5 november kiezen de Verenigde Staten of Donald Trump dan wel Kamala Harris hun 60ste president wordt. Bomenaar Thierry Wernaers (53) zit er met zijn neus op want hij is campagnemanager en Democratische afgevaardigde voor Noord-Carolina.
Wernaers trok 24 jaar geleden naar de Verenigde Staten, zijn internetliefde Lianne achterna. “We kenden elkaar al jaren, het was niet eens de bedoeling om te trouwen en naar de Verenigde Staten te emigreren, maar omwille van visumproblemen moest ik wel of ik mocht het land niet meer in. We hadden geen keuze meer, ik vroeg haar uiteindelijk via de telefoon ten huwelijk toen ik al op het perron van Brussel-Midi stond”, zegt Wernaers die op zijn 17 in Boom al mee aan de basis lag van de oprichting van de plaatselijke afdeling van AGALEV. Intussen is hij een vaak geïnterviewde uitgeweken Belgo-Amerikaan die door de Vlaamse media bij elke presidentsverkiezing wordt opgezocht. Zijn Vlaams klinkt nog even onberispelijk zonder Amerikaanse tongval. “Ik heb nog veel contact met Vlamingen en kom toch nog een aantal maal per jaar naar Boom om mijn moeder te bezoeken.”
“Ook in de V.S. voelde ik me altijd al politiek geëngageerd. Ik werd al militant en vrijwilliger in de presidentsstrijd tussen John Kerry en George W. Bush (2004) en nadien twee keer voor Barack Obama (2008 en 2012), Hillary Clinton (2016), Joe Biden (2020) en nu dus voor Kamala Harris. Beroepsmatig ben ik nu campagneleider voor een Democratische parlementskandidate uit Noord-Carolina, dat is een tijdelijk betaalde job maar ik heb al even vaak gewoon als vrijwilliger mee campagne gevoerd. Gelukkig heeft mijn vrouw een mooie job in de verzekeringssector en kunnen we het ons permitteren dat ik een tijd als vrijwilliger voor de Democraten werk.”
“Campagne voeren houdt in de Verenigde Staten vooral in dat we mensen proberen te overtuigen te gaan stemmen. Er is immers geen stemplicht. We hebben hiervoor een budget van zo’n half miljoen dollar, omgerekend een 8 à 9 dollar per kiezer. Dat overtuigen gebeurt vooral deur-aan-deur met een programma dat Vote Builder heet. Ook de Republikeinen gebruiken iets gelijkaardigs en zelfs partijen in Vlaanderen doen dat. Ik ben dat ooit gaan toelichten op de hoofdzetel van Groen. In Amerika gaat dat wel verder. Omdat de wet op de privacy in de V.S. soepeler is dan in Europa, beschikken alle partijen over heel veel persoonlijke informatie. Daar worden een aantal algoritmes op losgelaten en zo weten we exact aan welke deur we moeten aankloppen. Met een tablet in de hand gaan we dan langs om een aantal vragen te stellen en het profiel van de kiezer te noteren. Het gaat hier vooral om de zwevende kiezers. Het heeft geen zin om aan te bellen bij stemmers die al overtuigd Democraat of Republikein zijn. Als ik bij een die hard Democraat zou aanbellen, zou die denken dat onze campagne niet goed loopt. Het zijn dus diegenen die nog niet beslist hebben, die we willen overtuigen. Hun aantal wordt op zo’n 10 procent geschat. In de 45 procent gedecideerde Democraten of Republikeinen moeten we eigenlijk geen moeite of campagnegeld steken. Maar als je weet dat Noord-Carolina echt een strijdstaat is en dat Trump hier de voorbije keer heel nipt heeft gewonnen, moeten we tot en met 5 november voluit aan de slag. Op twee maanden kan er nog vanalles gebeuren. Ik begrijp dat jullie vanuit Europa met grote ogen naar onze verkiezingen kijken want het lijkt wel meer en meer een circus met een grote clown, maar dat komt natuurlijk omdat Trump voor zoveel polarisatie heeft gezorgd en de Republikeinse partij heeft gekaapt. Geloof me: ook de Republikeinen willen hun partij terug.”
Dat het ook dit keer bijzonder spannend wordt, betekent dat Wernaers overuren klopt, richting de verkiezingen worden dat weken van 80 à 90 uur. Maar het enthousiasme is groot, het geloof dat Kamala Harris kan winnen van Donald Trump geeft een boost. “Zodra het nieuws bekend werd dat Joe Biden een stap zou terugzetten, kwam ik samen met de 125 andere afgevaardigden van Noord-Carolina voor een soort noodvergadering. Op het einde hebben we unaniem beslist ons achter Kamala te scharen. Dat Biden zich heeft teruggetrokken, is een van de grootste altruïstische daden uit de politieke geschiedenis, denk ik. Hij werd gedwongen door de omstandigheden, maar het is maar weinigen gegeven om vrijwillig de machtigste positie van de wereld uit handen te geven.”
Wernaers durft geen uitspraken te doen over de uitslag. Sommigen denken wel dat de wittebroodsweken van Harris stilaan wel voorbij zijn. “Het zijn intussen toch al wittebroodsmaanden, het enthousiasme blijft echt wel. Ik ga niet zeggen dat er eenzelfde vibe hangt als in de campagnes van Barack Obama, maar de switch tussen Biden en Harris is duidelijk een goede zet geweest. Dat merk je ook aan de campagnefondsen die intussen werden opgehaald. Trump heeft dankzij het Amerikaanse kiessysteem met kiesmannen natuurlijk geen meerderheid van de stemmen nodig: remember, Hillary Clinton had in 2016 meer stemmen dan Trump en werd toch niet verkozen. Maar ik zie zo’n scenario zich niet herhalen. Hoe dan ook ben ik blij dat ik achter de schermen toch weer opnieuw een beetje deel kan uitmaken van de democratie want van alle systemen blijkt democratie toch het minst slechte te zijn.”