Eeuwenlang werd in de Rupelstreek klei gewonnen voor de baksteenindustrie. Dat liet diepe sporen na die worden onderzocht in het nieuwe boek van Rudolf Bak. In Verdwenen Aarde deelt hij nieuwe inzichten over de impact van de kleiontginning en de stortplaatsen in de regio.
Foto’s: Rudolf Bak
Rudolf, zelf een Nederlander, raakte tijdens een excursie van de universiteit eind jaren zeventig gefascineerd door het landschap in de Rupelstreek. Pas in 2010 kreeg hij voor het eerst het idee om een boekje te schrijven over de afgravingen. In 2014 leidde dat tot zijn eerste publicatie over de streek: Door de natuur gevormd en door de mens geboetseerd – De kleigroeven van de Rupelstreek.
Van kleiontginning…
In de jaren 50 en 60 was de Rupelstreek een van de ultieme plaatsen voor kleiontginning. De klei-industrie maakte gretig gebruik van de Rupelse bodem en dat leidde tot kraters tot wel 25 meter diep over een lengte van 7 kilometer. “Meestal gebeurt kleiontginning tot een diepte van enkele meters. In die zin is de Rupelstreek dus wel een bijzondere situatie”, vertelt Rudolf. Nadat de klei grotendeels was weggegraven, kwam er langzaam maar zeker een einde aan de baksteen-nijverheid in de Rupelstreek. De fabriek van Wienerberger in Rumst, die gebruik maakt van de kleiputten van Terhagen, is de enige die nu nog overeind staat.
…tot stortplaats
De kleiontginning kwam op zijn einde, maar dat betekende niet dat de mens klaar was met het beschadigen van de Rupelstreek. “De verlaten kleiputten is men begonnen op te vullen met afval. Huishoudelijk afval, gips en zelfs asbest werden gedumpt in de putten.” Toen hier een einde aan kwam in 1984 was het kwaad al geschied. “De Rupelstreek is een van de weinige landschappen in Vlaanderen die zo ernstig beschadigd zijn door de mens”, zegt Rudolf.
Toch is er ook hoop voor de Rupelstreek: “Er is nu wel het inzicht doorgebroken dat de natuur bescherming verdient. Bovendien probeert men door allerlei acties de bestaande natuur in stand te houden.”
“Verdwenen Aarde” kan je bestellen via rudolf.bak@casema.nl
Advertentie
